top of page

- CD review of The Complete Works of Jeanne Demessieux (in Dutch)

Jeanne Demessieux – in de Orgelvriend van november en December 2008 schetste Herman van Vliet haar korte leven dat in dienst van de kunst stond. Complete opnamen van haar werk zijn zeldzaam. Demessieux’ oud-leerling Pierre Labric nam begin jaren zeventig voor het eerst al haar orgelwerken in Rouen en Angoulème op voor lp. Maxime Patel speelde in de Basilika Waldsassen haar complete werk voor dvd (zie bespreking in de Orgelvriend van December 2008). De Amerikaanse organist Stephen Tharp, ook in Nederland geen onbekende, heeft als eerste het complete werk van Jeanne Demessieux ingespeeld op twee cd’s. In het fraaie doosje dat Aeolus hiervan heeft gemaakt, zitten drie cd’s. De eerste twee daarvan zijn multichannel super audio cd’s (ook op een gewone cd-speler af te spelen). De derde is een ‘gewone’ cd waarop nogmaals de vijf Répons pour les temps liturgiques staan (die op de 2e sacd zijn in feite bonus tracks speciaal voor sacd-spelers) en een archiefopname van het nationaal audiovisueel archief in Parijs met Jeanne Demessieux als soliste in haar eigen Poème voor orgel en orkest. Jeanne Demessieux aan het orgel in de kerk St.-Esprit, Parijs. We hebben hier te maken met een absolute topproductie. Een toporganist voor wie het werk van Demessieux geen geheimen meer blijkt te hebben, twee top-orgels (waarvan het tweede, Rouen, niet in topconditie is maar wel diepe indrukken achterlaat) en een opname van topkwaliteit. Dit, gevoegd bij de uitstekende informatie in het booklet en de smaakvolle presentatie, maakt deze productie tot volwaardige eindredacteurskeuze. De dispositie van het Stahlhut-orgel in de Eglise St.-Martin in het Luxemburgse Dudelange vertoont Duits-, Frans- en Engels-romantischeelementen en is daarmee een ideaal instrument voor de vertolkingvan (een deel van) Demessieux’ orgeloeuvre. La Nativité, Demessieux’ eerste grote compositie uit 1943 en nog duidelijk onder invloed van Dupré, ademt precies die gespannen, on-kerstachtige sfeer die het stuk kenmerkt. Wonderlijk dat dit werk tot op heden niet werd uitgegeven. Verder op deze cd haar bekendste compositie, Te Deum, de lichtvoetige, nog aan Dupré herinnerende Prélude et Fugue uit 1964 en de veeleisende Six Etudes uit het voorlaatste oorlogsjaar. De twaalf koraalpreludes opus 8 bieden de minder geoefende luisteraar een afwisselend, subtiel geregistreerd palet aan bewerkingsvormen. Geniaal in hun eenvoud. Cd 2 opent met de Zeven Meditaties over de Heilige Geest, eveneens een hoogtepunt in Demessieux’ oeuvre. De titels van het tussen 1945 en 1947 ontstane werk corresponderen met de zeven gaven van de Heilige Geest (wijsheid, verstand, inzicht, sterkte, kennis, eerbied, liefde voor Gods naam). Haar Triptique opus 7 speeldeDemessieux voor het eerst in januari 1948, het jaar waarin zich de breuk met Dupré voltrok. Bij ‘gewone’ cd-spelers eindigt de cd na het Andante uit 1953, een hommage aan haar oud-leraar Jean Gallon. Op sacd-spelers volgen dan nog de vijf Répons pour les temps liturgiques, die Demessieux in 1965 ten doop hield op het orgel van de St.-Ouen in Rouen, hetzelfde instrument waarop Tharp ze nu heeft opgenomen. Voor de ‘gewone’ cd-spelers staat dit werk op de derde cd, die verder is gevuld met de historische opname van het Poème opus 9 voor orgel en orkest. Historisch in meerdere opzichten: zowel organiste als dirigent (Eugène Bigot) zijn niet meer in leven en ook het in 1929 door de “Société Cavaillé-Coll" geplaatste viermanuaals orgel van de Salle Pleyel bestaat niet meer. Dan luister je toch anders naar zo’n door de moderne opnametechniek ingehaalde opname. De documentatie (Eng., Fr., Du.), met een bibliografie aan het slot, is voortreffelijk. De afbeelding van het liturgisch centrum van de Parijse Eglise du Saint-Esprit, de kerk waar Demessieux organiste was, symboliseert heel goed de inspiratiebron van waaruit zij werkte.

Comments

bottom of page